Sanatçı

Hoca Ali Rıza

Hoca Ali Rıza Üsküdar’da doğdu. Resme olan ilgisi, Kuleli Askerî İdâdîsi’ndeki öğrencilik yıllarında gelişti. 1879’da arkadaşlarıyla birlikte devrin Askerî Mektebler Nâzırı olan Edhem Paşa’ya Mekteb-i Harbiyye’de bir resimhane açılması için verdikleri dilekçe kabul edildi. Osman Nuri Paşa’nın başına getirildiği bu resimhanede yaptığı resimler, Sultan II. Abdülhamid (hk. 1876-1909) tarafından takdir gördü. Hoca Ali Rıza, dönemin ünlü ressamlarından Süleyman Seyyid ve onun da hocası olan Pierre Guès’ten resim dersleri aldı. 1883’te Mekteb-i Harbiyye’den mezun olduktan sonra aynı okulda Osman Nuri Paşa’nın yardımcısı ve resim öğretmeni olarak çalışmaya devam etti. Bu sırada resim eğitimi için İtalya’ya gönderilmesine karar verildi fakat Napoli’de çıkan kolera salgını gidişine engel oldu. Kısa süre içinde hocasının yerini alarak resim atölyesi şefi oldu ve emekli olduğu 1911’e kadar birçok asker ressamın yetişmesine katkıda bulundu. Bir yandan da Mekteb-i Harbiyye’nin bünyesinde ulemâ çocukları için açılan zadegân sınıfında ve Dârüşşafaka’da resim hocalığı, Harbiye Matbaası’nda baş ressamlık gibi görevlerde bulundu. Öğretmenlik yılları boyunca kendi karakalem çalışmalarını taş baskı eserlere çevirdi ve çoğaltıp albümlere basarak öğrencilerine ders aracı olarak dağıttı. Emekli olduktan sonra İnâs Sanâyi-i Nefîse Mektebi ile Çamlıca İnâs Sultanisi ve Üsküdar Kız Sanayi Mektebi’nde öğretmenlik yaptı. 1909’da kurulan Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’ne kısa bir süre başkanlık yaptı ve Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Gazetesi’ne yazılar yazdı. İlk kişisel sergisi ölümünden üç yıl sonra Eminönü Halkevi’nde açıldı.