Haberler ve Blog
Makale

Abdülmecid Efendi’nin Edebiyat ile İlişkisi

01 Aralık 2022
Abdülmecid Efendi’nin Edebiyat ile İlişkisi
Sakıp Sabancı Müzesi
Sol: Abdülmecid Efendi (1868–1944) Abdülhak Hâmid Tarhan, h.1342 [1923–1924] “Saltanat-ı edebiyenin sultân-ı şuarâ-yı lâyenhali ve muallâsı dostum Abdülhak Hâmid’e. Abdülmecid ibn-i Abdülaziz Han.” Kâğıt üzerine kara kalem, Demsa Koleksiyonu / Sağ: Abdülmecid Efendi Abdülhak Hâmid Tarhan ile, onun portresini yaparken. Dolmabahçe Sarayı Veliahd Dairesi, 66 numaralı odadaki atölyesinde, Milli Saraylar Koleksiyonu
  • Abdülmecid Efendi, Arapça ve Farsçanın yanı sıra Fransızca, Almanca ve İngilizce de öğrenmiştir. Avrupa edebiyat ortamını yakından takip ederek yeni çıkan kitapları sipariş etmiş, bazı dergilere abone olarak, onları görkemli kütüphanesine dahil etmiştir.
  • Osmanlıca, Arapça, Farsça, Almanca ve Fransızca dillerinde 10 bini aşkın eserden oluşan kütüphanesi bugün Dolmabahçe Sarayı’nda muhafaza edilmektedir. Avrupa şehirlerinden sipariş edilen ve posta ile gelenlerin yanı sıra İstanbul’dan satın alınmış edebiyat, müzik, siyaset konulu kitaplarıyla birlikte, abone olduğu yerli ve yabancı birçok gazete ve dergi de kütüphanesini oluşturan yayınlar arasındadır. Ansiklopedi, sözlük, atlaslar, ailesine ait fotoğraflar ve pek çok albüm, koleksiyonun önemli parçalarıdır.
  • Döneminin edebiyatçılarını takip etmesi, onlarla dostluk kurması, edebiyat derneklerini desteklemesi ve bu derneklerde fahri başkanlıklar üstlenmesiyle edebiyat çevrelerinde büyük saygı uyandırmıştır.
  • Tevfik Fikret, Ahmet Hikmet Müftüoğlu gibi saraya uzak duran şairlerin bile onun aleyhinde bir tavırları yoktur.
  • Fransız klasiklerini okumuş, onları Türk yazarlarının eserleriyle ilişkilendirmiş, Maupassant’ın Zeytinlik adlı hikâyesini Sayyad Zeynel takma adıyla tercüme etmiştir.
  • Tanzimat’ın ikinci neslinden iki önemli şahsiyet olan Recâizâde Ekrem ile Abdülhak Hâmid’in portrelerini yapmıştır. Hayran olduğu bir şair olmanın ötesinde, Mekteb-i Sultânî’de oğlunun hocası da olan Tevfik Fikret’in II. Abdülhamid döneminin otoriterliğini eleştiren Sis şiirinden ilhamla yaptığı ve “Muhibbi Muazzezim [Muhterem Dostum] Tevfik Fikret Bey’e” imzasıyla ona armağan ettiği tablo bugün Aşiyan Müzesi Koleksiyonu’na dahildir.
  • Şiirle de meşgul olduğu bilinir. Başmabeyincisi Müftüoğlu Ahmed Hikmet Bey, İnci dergisinde çıkan uzun bir yazısında onun bir beytini ve bir kıtasını paylaşmıştır.
Sakıp Sabancı Müzesi
Ahmed Hikmet’e ithaflı şiir
“Aşk-ı millettir dil-i mağrûrumun sermâyesi
Yükselir hubb-ı vatan nûruyla rûhun pâyesi
Bak! Dakāyık-bîn isen, çehremdeki mânâlara
Gözlerimde müncelîdir hep o nûrun sâyesi.
Abdülmecid, 1919
Marmara Üniversitesi Kütüphanesi, Taha Toros Arşivi
  • Abdülhak Hâmid sevdiği yazarların başında gelmiştir. Dostlukları şerefine Hâmid, 1916 yılında basılan İbn Musa adlı eserini Abdülmecid Efendi’ye ithaf etmiş; ancak saltanat ve hilafetin ilgasından sonra bu ithafı kitabın 1928 baskısından çıkarmıştır.
  • Hâmid’in Finten adlı oyunu Abdülmecid Efendi himayesinde oynanmış ve Bağlarbaşı Köşkü’nde dönemin önemli ediplerinin katıldığı bir davet düzenlemiş, bu davette, “Finten” yazılı yaka iğnelerinin dağıtıldığı bir davetle kutlanmıştır.
Sakıp Sabancı Müzesi
Abdülhak Hâmid’in Finten oyununun sahnelenmesi münasebetiyle Abdülmecid Efendi’nin Bağlarbaşı Köşkü’nde verdiği davet,
Hüseyin Hulki Birol Koleksiyonu (10.11.1916)

Türk dostu Fransız yazarlar Pierre Loti ve Claude Farrère de Abdülmecid Efendi’nin karşılıklı mektuplaştığı yakın dostları arasındadır. Resimlerinin Paris’te tanınmasına vesile olan Pierre Loti’ye iki tablosunu hediye etmiş, yazarın eserlerini korumak ve Türkçeye kazandırmak için Pierre Loti Cemiyeti’nin kurulmasına önayak olmuş; ölümünden sonra da, ona adanmış bir yazı dizisinin hamiliğini üstlenmiş, Uluslararası Pierre Loti Dostları Derneği’nin bağışçı üyesi ve fahri başkanı olmuştur.

Sakıp Sabancı Müzesi
Abdülmecid Efendi kütüphanesinde oğlu Ömer Faruk Efendi ile. Hüseyin Hulki Birol Koleksiyonu

Daha Fazla

Hattatların Divitleri ve Divit Ustaları

Makale

30 Ekim 2024

Hattatların Divitleri ve Divit Ustaları


Etiketler
#Hat #Kıta#Eser #SSMKoleksiyonu#Resim#HalilPaşa#Halayık#YıldızParkı